اگر در حوزه صادرات، واردات یا ترخیص کالا دستی بر آتش دارید، حتما با اصطلاحاتی مانند FOB، CIF، یا EXW مواجه شده ‌اید. اینکوترمز مجموعه‌ای از قواعد قراردادی است که به‌ طور مستقیم روی تعهدات حقوقی طرفین معامله تاثیر می‌ گذارد و سهل ‌انگاری در انتخاب یا تفسیر آن می‌ تواند منجر به اختلافات گسترده یا از دست رفتن سرمایه شود. اما در فضای پیچیده و چندلایه تجارت بین ‌الملل تنها دانستن اینکه اینکوترمز چیست کافی نیست.

فهم دقیق ساختار، اهداف و تبعات حقوقی آن برای هر معامله‌گر حرفه ‌ای یک مزیت استراتژیک محسوب می ‌شود شرکت فراسان ترخیص با بهره ‌گیری از تیمی متخصص و آشنا به جزئیات فنی و حقوقی اینکوترمز، نه تنها فرآیند ترخیص کالا را تسهیل می‌ کند بلکه ریسک ‌های بالقوه را نیز به حداقل می ‌رساند. برای آشنایی قدم به قدم با اینکوترمز همراه ما باشید.

اینکوترمز؛ یک قرارداد ضمنی پر از جزئیات

به گفته متخصص و ترخیص کار در مجموعه فراسان ترخیص:

اینکوترمز (Incoterms) مخفف “International Commercial Terms” است. این ابزار برای اولین بار در سال 1936 توسط اتاق بازرگانی بین ‌المللی ICC معرفی شد و تا به امروز نسخه های زیادی از آن به روز رسانی شده است. اینکوترمز صرفا یک راهنمای حمل ‌و نقل نیست. به کمک این ابزار می توان نقطه انتقال ریسک، تقسیم بندی هزینه ها و مسئولیت‌ های اجرایی و حقوقی را بین فروشنده و خریدار در معاملات بین‌ المللی تعیین کرد. به کمک این قوانین می توان تعیین کرد که در هر مرحله از مسیر تا مقصد نهایی چه کسی مسئول هزینه ها، بیمه، حمل و نقل و ریسک های احتمالی است.

مزایای آشنایی با قوانین اینکوترمز چیست؟

از مهمترین مزایای آشنایی با قوانین اینکوترمز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جلوگیری از بروز اختلافات حقوقی بین خریدار و فروشنده.
• شفاف سازی روند حمل و نقل محموله تجاری.
• بالا رفتن امنیت و سرعت ترخیص کالا.
• صرفه ‌جویی در هزینه‌ ها و جلوگیری از ریسک ‌های اضافی.

آشنایی با انواع اینکوترمز

انواع اینکوترمز طبق آخرین نسخه 2020 به شرح زیر هستند:

• EXW (Ex Works) تحویل در محل فروشنده

طبق این قرارداد فروشنده کالا را فقط در محل خودش یعنی انبار یا کارخانه در اختیار خریدار قرار می دهد و تمام هزینه‌ ها، ریسک ‌ها و تشریفات حمل و نقل، ترخیص و گمرک به عهده خریدار است. EXW برای خریداراهای با سابقه و با تجربه ای که توان به عهده گرفتن فرآیند حمل و نقل را دارند مناسب است چرا که فروشنده هیچ مسئولیتی برای بارگیری، گمرک و حمل بار ندارد. استفاده از EXW در ایران به دلیل تحریم ها با ریسک بالایی همراه است و ممکن است با موانع قانونی روبرو شوید.

• FCA (Free Carrier) تحویل به حمل‌ کننده

طبق FAC فروشنده محموله را محل مشخصی مانند انبار یا پایانه تحویل حمل کننده می دهد. هر چند که مسئولیت ترخیص صادراتی با فروشنده است اما مسئولیت حمل بین المللی محموله با خریدار خواهد بود. چنانچه محل تحویل محموله در کشور فروشنده باشد مسئولیت فروشنده به مراتب کمتر خواهد شد. این قاعده اینکوترمز برای حمل هوایی، زمینی و دریایی مناسب است و به نسبت EXW برای خریدار بهتر است چرا که مسئولیت گمرک خروجی با فروشنده است.

• CPT (Carriage Paid To) حمل پرداخت ‌شده تا مقصد

طبق CPT، فروشنده وظیفه پرداخت هزینه حمل محموله تا مقصد را به عهده دارد. با این حال به محض اینکه محموله تحویل شرکت حمل می ‌شود، ریسک آن با خریدار خواهد بود. دقت داشته باشید که در CPT فروشنده با حمل کننده قرارداد دارد اما مسئول خسارت های بعدی نیست. بنابراین بهتر است خریدارانی که خودشان بیمه ‌گذار هستند از CPT استفاده کنند.

• CIP (Carriage and Insurance Paid To) حمل و بیمه پرداخت ‌شده تا مقصد

فرق اصلی CIP و CPT این است که فروشنده باید بیمه ‌نامه حمل را نیز به عهده بگیرد. CIP برای ترخیص تجهیزات پزشکی، ترخیص دارو، ترخیص تجهیزات دندانپزشکی و سایر کالاهای حساس مانند مواد اولیه پزشکی توصیه می شود.

• DAP (Delivered at Place) تحویل در محل توافق‌ شده

طبق DAP فروشنده کالا را تا مقصد مشخص ‌شده حمل می کند و به خریدار تحویل می دهد. تمامی ریسک ها تا قبل از تحویل بار  با فروشنده است و تخلیه و ترخیص نهایی کالا به عهده خریدار خواهد بود. خریدارانی که امکانات حمل داخلی ندارند اما دسترسی به گمرک برای آن ها راحت است می توانند از این قاعده اینکوترمز استفاده کنند.

• DPU (Delivered at Place Unloaded) تحویل در محل پس از تخلیه

طبق این قاعده فروشنده محموله تجاری را به مقصد مورد نظر حمل و تخلیه خواهد کرد. فقط در DPU است که فروشنده وظیفه تخلیه بار را نیز به عهده دارد. این قاعده برای کالاهای سنگین و محموله هایی مناسب است که نیاز به تجهیزات خاص برای تخلیه دارند. با این حال ریسک بعد از تخلیه بار به خریدار منتقل خواهد شد.

• DDP (Delivered Duty Paid) تحویل در محل با پرداخت عوارض

تمامی موارد اعم از حمل، بیمه، ترخیص، پرداخت مالیات و عوارض گمرکی کشور مقصد به عهده فروشنده است. این قاعده برای صادرات بار به کشورهایی که قوانین پیچیده گمرکی دارند مناسب است.

• FAS (Free alongside Ship) تحویل کنار کشتی

طبق این قاعده فروشنده محموله را کنار کشتی و روی اسکله در بندر خروجی تحویل خواهد داد. بارگیری توسط خریدار روی کشتی انجام می شود. این قاعده اینکوترمز برای کالاهای فله یا حجیم مانند مواد معدنی مناسب است.

• FOB (Free On Board) تحویل روی کشتی

فروشنده باید محموله را روی کشتی مشخص شده توسط خریدار بارگیری کند. این قاعده فقط برای حمل دریایی استفاده می شود و پس از عبور از نرده کشتی، ریسک به خریدار منتقل خواهد شد.

• CFR (Cost and Freight) هزینه و کرایه پرداخت ‌شده تا مقصد

طبق CFR فروشنده هزینه حمل را پرداخت می ‌کند اما ریسک از زمان بارگیری به خریدار منتقل می شود. این قاعده برای خریدارانی که توان بیمه کردن محموله را دارند مناسب است.

• CIF (Cost, Insurance and Freight) هزینه، بیمه و کرایه

CIF مانند CFR است با این تفاوت که فروشنده بیمه را نیز متقبل می شود. این بیمه معمولا بیمه پایه است و پوشش خاصی ندارد. به همین دلیل در صادرات دارو یا تجهیزات گران قیمت مانند تجهیزات پزشکی، بیمه CIF کافی نیست.

کلام پایانی

آشنایی با اینکوترمز برای هر فعال تجاری، نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت است. اینکوترمز نمی تواند جایگزین قرارداد اصلی خرید و فروش شود. دقت داشته باشید که انتخاب اشتباه نوع اینکوترمز می‌تواند باعث بی اعتبار شدن قرارداد از لحاظ حقوقی شود. در این مسیر، همکاری با شرکت ‌های متخصص مانند فراسان ترخیص می‌ تواند تفاوتی اساسی در جلوگیری از اشتباهات حقوقی و صرفه ‌جویی در زمان و هزینه ایجاد کند. برای دریافت مشاوره می توانید با کارشناسان ما در تماس باشید.

منبع: https://www.trade.gov